Szczypiące oczy – dlaczego oczy szczypią i pieką
Szczypanie oczu to dolegliwość częsta. Może być jednak nieprzyjemna i irytująca. Dlaczego oczy szczypią? Zaraz się tego dowiesz!
Szczypanie oczu może mieć różne przyczyny – od dość prostych po bardziej złożone. Generalnie oczy nieźle sobie radzą z utrzymywaniem z dala niekorzystnych dla siebie substancji. Czasem jednak czynniki drażniące (takie, jak np. pyłki, dym czy szampony) jednak się do nich dostaną. Warto o tym pamiętać, ponieważ...
Szczypanie oczu — przyczyny
Jedną z najczęstszych przyczyn szczypania oczu są właśnie obce substancje, które dostały się do oka lub z którymi oko weszło w kontakt. Pieczenie i szczypanie to bowiem zazwyczaj symptomy podrażnienia lub stanu zapalnego w obrębie oka.
Czasem oko burzliwie reaguje na w sumie dość niewinny czynnik – dobrze to znają osoby, które spędzają czas w towarzystwie palaczy. Odrobina dymu papierosowego i... oczy protestują! Jednak nie ma się co dziwić: wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów, więc organizm dość burzliwie reaguje na każdy czynnik, który „widzi” jako zagrożenie dla oczu.
Na szczęście, oczy są wyposażone w bardzo skuteczny mechanizm pozbywania się tych czynników drażniących: mają do swojej dyspozycji łzy. Potrafią je produkować w dużej ilości – a im bardziej czują się podrażnione, tym silniej będą łzawić. Łzy wypłukują to, co się oku nie podoba – i sprawa zazwyczaj jest zakończona.
Inne przyczyny, powodujące, że oczy szczypią, obejmują:
- przemęczenie oczu. To najczęstszy powód szczypania i pieczenia oczu, bo chyba każdemu z nas się zdarzyło choć w raz w życiu zmusić oczy do cięższej niż zazwyczaj pracy. Wystarczy bowiem kilka godzin pracy przy komputerze, z migoczącym ekranem. Albo długie oglądanie telewizji, kilka godzin czytania książki, wielogodzinne prowadzenie samochodu (zwłaszcza nocą lub w bardzo słoneczny dzień). Oczy męczą się też w intensywnie oświetlonych pomieszczeniach czy podczas przebywania na słońcu bez okularów ochronnych (szczególnie jeśli połączysz zalew mocnego, słonecznego światła z brakiem okularów i czytaniem). Szybciej męczą się oczy osób, które mają problemy ze wzrokiem, np. daleko- czy krótkowzroczność albo astygmatyzm.
- zespół suchego oka. Może być spowodowany stanem zapalnym, pracą w niehigienicznych dla oka warunkach (klimatyzowane pomieszczenia, wielogodzinna praca z monitorem), nieprawidłową produkcją łez, długotrwałym stosowaniem niektórych leków (np. środków antykoncepcyjnych, uspokajających, przeciwalergicznych), niektórymi chorobami (np. cukrzyca, choroby tarczycy, zespół Sjogrena), długotrwałym noszeniem soczewek kontaktowych czy niedoborem witaminy A w organizmie.
- urazy oczu. I nie muszą to wcale być urazy typu uderzenie czy przebicie. Przeciwnie, zwyczajne, codzienne czynniki, takie jak pył, kurz czy wiatr mogą być powodem pewnych uszkodzeń mechanicznych. Powieki chronią oczy nieco przed takimi codziennymi urazami, ale nie są stuprocentowo szczelne, nie zawsze też można je zamknąć lub nie zawsze uda się zamknąć na czas. Efekt: mikro-urazy i mikro-podrażnienia, które oko irytują. Zaczyna więc szczypać i piec.
- czynniki chemiczne. Źródłem uszkodzeń i pieczenia może być też kontakt z substancjami chemicznymi. Drażniąco na oczy działają mydła, szampony, dezodoranty, perfumy, wspomniany już dym papierosowy i inne dymy, zanieczyszczenia powietrza czy chlorowana woda.
- uczulenie. Jednym z najczęstszych objawów alergii jest podrażnienie oczu. Piekące, szczypiące i łzawiące oczy są u alergików typowe – są to objawy alergicznego zapalenia spojówek, bardzo często towarzyszącego uczuleniu. Może być wywołane przez pyłki, sierść zwierząt czy kurz.
- infekcje i choroby oczu. Szczypiące oczy, uczucie pieczenia i podrażnienia oraz ogólny dyskomfort oczu mogą świadczyć o infekcji – i może to być infekcja samych oczu lub też infekcja ogólnoustrojowa. Kiedy do oka dostaną się bakterie i wirusy, mogą wywołać szczypanie, pieczenie i zaczerwienienie, ale takie objawy może powodować też np. choroba wirusowa, przebiegająca z gorączką.
- wiek. W starszym wieku oko produkuje mniej łez. Łatwiej się wtedy podrażnia i częściej wysycha – częściej więc też może szczypać i piec. Szczypanie oczu po przebudzeniu też może być związane z niewystarczającą produkcją łez. U kobiet, u których obniża się poziom estrogenów (czyli po 40. roku życia) ze względu na zaburzenia hormonalne także może się rozwijać zespół suchego oka.
- soczewki kontaktowe. Jeśli nosisz je przez dłużej, niż zaleca producent i jeśli do ich zakładania lub zdejmowania nie myjesz każdorazowo bardzo dokładnie rąk, oczy mogą ulec podrażnieniu lub nawet zostać zainfekowane. Wtedy szczypanie oczu jest typowym objawem.
Jakie infekcje mogą wywoływać szczypanie oczu?
Najczęstsze infekcje i choroby oczu obejmują:
Zapalenie błony naczyniowej oka: jest to stan zapalny, rozwijający się w wewnętrznej części oka, zwanej naczyniówką.
Trichiasis: tutaj problemem jest nieprawidłowe ułożenie rzęs, powodujące podrażnienie wewnętrznej powieki lub powierzchni gałki ocznej.
Wszystkie stany przebiegające z wytrzeszczem oczu lub z retrakcją powiek (najczęściej towarzyszące chorobom tarczycy)
Zapalenie rogówki: czyli stan zapalny przezroczystej środkowej części gałki ocznej.
Zapalenie spojówek: może mieć podłoże bakteryjne lub wirusowe.
Zapalenie powiek: stan zapalny może obejmować brzegi powiek, spojówkę i rogówkę oka.
Jakie objawy towarzyszą szczypaniu oczu?
Szczypaniu oczu często towarzyszą dodatkowe objawy i są one powiązane z przyczynami problemu. Rzadko szczypanie stanowi jedyny symptom. Objawy te obejmują:
- uczucie suchych oczu
- wrażenie piasku pod powiekami, uczucie ciała obcego w oku
- przekrwienie oczu
- łzawienie
- zamazane lub podwójne widzenia
- nadwrażliwość na światło
- kłucie
- ból lub pobolewanie oczu
- swędzenie oczu
- kichanie, wyciek z nosa, zatkany nos
- czasem opuchlizna
Sposoby na szczypiące oczy
Radzenie sobie z problemem szczypiących oczu uzależnione jest od jego przyczyny. I od jej ustalenia należy zawsze zacząć.
- Najczęstszym powodem szczypania oczu jest ich przemęczenie. Receptą będzie zatem unikanie narażania oczu na przemęczenie. Obejmuje to dzielenie na mniejsze porcje zadań, związanych z intensywną pracą oczu, ochronę oczu przed czynnikami drażniącymi (np. zakładanie specjalnych gogli podczas pracy w zapylonym pomieszczeniu), robienie przerw i ćwiczeń oczu, jeśli zmuszamy je do wytężonej pracy (można by napisać tekst o ćwiczeniach oczu i tu go potem podlinkować).
- Warto zawsze czytać etykiety. Bardzo często do podrażnienia oczu dochodzi ze względu na stosowaną chemię domową lub kosmetyki. Przykładowo, kiedy smarujemy twarz kremem lub emulsją z filtrem przeciwsłonecznym, trzeba sprawdzić, czy wolno ją stosować w okolicach oczu. Jeśli ma na nie działanie drażniące, producent zaznaczy to na etykiecie. Czasem chemia domowa, stosowana do sprzątania, może działać na oczy negatywnie – tak jest np. w przypadku płynów z chlorem, używanych do dezynfekcji urządzeń sanitarnych: opary tych płynów bywają szkodliwe dla układu oddechowego i oczu.
- Nie żałujmy oczom wilgoci. Oko, aby dobrze funkcjonować, musi się nawilżać. Jeśli nie wystarczą mu jego własne łzy, trzeba mu pomóc, podając łzy sztuczne.
- Nawilżaj pomieszczenia. Szczypiące oczy często dokuczają nam w sezonie grzewczym, kiedy centralne ogrzewanie osusza powietrze – a pozbawione wilgotności powietrze wysusza nasze oczy. Warto wtedy stosować specjalne nawilżacze do powietrza, wieszane na kaloryferach czy urządzenia do nawilżania pomieszczeń.
- I dokładnie je wietrz. Często i regularnie! W ten sposób pozbędziesz się z powietrza kurzu, dymu czy innych drażniących substancji. W pomieszczeniach unosi się sporo wyziewów, o których nie mamy pojęcia: drobinki wykładzin, ścierające się podczas chodzenia, opary klejów, z użyciem których wykonano meble... Te substancje stają z czasem się niezauważalne dla naszego węchu, bo się do nich przyzwyczaja – ale oczy nie przyzwyczajają się do ich drażniącego działania. Dzięki wietrzeniu możesz też obniżyć temperaturę w pomieszczeniu, a to także może zmniejszać dolegliwości, związane ze szczypaniem oczu.
- Unikaj przeciągów, klimatyzacji czy nawiewów. Klimatyzacja osusza powietrze. Przeciągi i nawiewy wysuszają gałkę oczną. Efekt? Przesuszone i piekące oczy. Nawiew, ustawiony na twarz to częste zjawisko zwłaszcza w samochodzie. Dodaj do tego ciężką pracę oczu, związaną z prowadzeniem auta i masz gotową receptę na szczypanie oczu.
- Warto zawalczyć z alergiami. Jeśli szczypiące oczy to efekt alergii, zobaczysz znaczną ulgę dzięki zastosowaniu przepisanych przez lekarza leków przeciwalergicznych lub antyalergicznych kropli do oczu. Tutaj także mogą się przydać sztuczne łzy, jako że w sezonie alergicznym oczy mają tendencję albo do nadmiernego łzawienia, albo przeciwnie — do wysychania.
- Trzeba wyleczyć infekcję. Jeśli przyczyną szczypania oczu są bakterie lub wirusy i połączony z ich działaniem stan zapalny, trzeba infekcję zdiagnozować, a następnie odpowiednio leczyć.
Pamiętaj: ten tekst nie może zastąpić porady lekarskiej! Jego zadaniem jest tylko nieco Cię ukierunkować, ale nie możesz na jego podstawie profesjonalnie zdiagnozować problemu. Ostateczną diagnozę może postawić tylko lekarz; podobnie jak tylko lekarz może zalecić Ci najlepszą metodę leczenia. Wizyta u medycznego profesjonalisty pozwoli Ci upewnić się, czy Twoje podejrzenia są słuszne i czy dana terapia rzeczywiście jest dla Ciebie najlepszym rozwiązaniem.
