Operacje zaćmy

Zaćma to choroba polegająca na postępującym zmętnieniu soczewki i jest związana z fizjologicznym procesem starzenia struktur gałki ocznej. Przezierna soczewka pozwala zachować ostre widzenie zarówno do dali jak i do bliży, dzięki skupianiu światła na siatkówce. Wraz z rozwojem zaćmy ilość światła docierająca do siatkówki maleje, powodując przymglenie widzenia, spadek ostrości wzroku, zaburzenie widzenia barw.

Jedyną metodą usunięcia zaćmy i przywrócenia dobrego widzenia jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki i wszczepienie sztucznego implantu.

Odstąpienie od leczenia operacyjnego skutkuje stopniowym pogarszaniem ostrości wzroku, aż do zaniewidzenia, a w przypadku pęcznienia soczewki może doprowadzić do wystąpienia jaskry wtórnej i stanu zapalnego w gałce ocznej. Zmętnienie soczewki ograniczy również wgląd we wszystkie struktury gałki ocznej położone za nią, może uniemożliwić wykrycie i monitorowanie chorób siatkówki, nerwu wzrokowego i in. Ponadto, operacja zaćmy dojrzałej, czyli całkowicie zmętniałej soczewki, jest obarczona wyższym ryzykiem powikłań.

 

 

 

Konieczność wykonania operacji zaćmy zależy od stopnia upośledzenia widzenia. Jeśli objawy zmętnienia soczewki nie utrudniają wykonywania codziennych czynności, operację można odroczyć na jakiś czas. Mętnienie soczewki, u każdego przebiega w innym tempie i zależy od wielu czynników: wieku, chorób ogólnych, współistniejących patologii oczu, trybu życia, warunków pracy, i in.

 

Nawet jeśli operację zaćmy można czasowo odroczyć, istnieje konieczność stałych kontroli okulistycznych i monitorowania postępu zmian. Czasami, mimo braku lub niewielkich objawów okulistycznych, lekarz zaleci wykonanie operacji wcześniej, a przyczyny tej decyzji wyjaśni po badaniu okulistycznym i zleconych badaniach dodatkowych. W niektórych przypadkach, nawet niewielkie zmętnienie soczewki może prowadzić do innych patologii, takich jak wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego (jaskra wtórna) czy zapalenie wewnątrzgałkowe lub utrudnić ocenę struktur leżących za soczewką- głównie siatkówki- co tłumaczy konieczność wykonania operacji nawet przed wystąpieniem upośledzenia widzenia.

 

Rozpoznanie schorzeń towarzyszących gałki ocznej może skutkować koniecznością wykonania badań dodatkowych i wydłużyć czas przygotowania do operacji zaćmy. Jeśli stwierdzone patologie mogą mieć wpływ na przebieg operacji zaćmy, zalecone zostanie leczenie, które umożliwi jak najbezpieczniejsze przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

 

Proszę pamiętać, że pogorszenie widzenia może wynikać z wielu schorzeń i patologii gałki ocznej oraz innych chorób ogólnoustrojowych, a zaćma może nie być jedyną przyczyną niskiej ostrości wzroku. Przeprowadzone badanie okulistyczne oraz zlecone badania dodatkowe pozwolą ocenić stan oczu oraz oszacować spodziewaną ostrość wzroku po operacji. Nie wszystkie patologie mogą zostać uwidocznione przed planowaną operacją zaćmy, dlatego ważne jest, aby zgłaszać się na wszystkie zalecone kontrole pooperacyjne.

 

Pooperacyjna korekcja okularowa

 

Wykonanie operacji zaćmy ma na celu poprawę ostrości wzroku oraz uniezależnienie od okularów do dali. Czytanie drobnego druku oraz wykonywanie czynności wzrokowych z bliskich odległości (używanie telefonu, zegarka, urządzeń elektronicznych, szycie etc.) będzie wymagało stosowania okularów korekcyjnych.

 W przypadku współistnienia innych wad wzroku (np. krótkowzroczności, astygmatyzmu) lekarz okulista wyjaśni inne możliwości korekcji.

Moc szkieł będzie ustalona około 2 miesiące po wykonanej operacji zaćmy. Do czasu dobrania mocy szkieł zalecamy wykonanie czasowej korekcji okularowej lub korzystanie ze szkieł używanych przed operacją.

Mimo dokładnych badań i licznych pomiarów wykonywanych przed operacją, kalkulacja mocy soczewki wewnątrzgałkowej jak i wykonanie samego zabiegu operacyjnego mogą powodować pozostanie resztkowej wady wzroku, astygmatyzmu pooperacyjnego i wiązać się z koniecznością stosowania okularów do dali. Wada resztkowa może też wynikać z nietypowej budowy gałki ocznej, która ma wpływ na dokładność pomiarów i obliczeń wykonywanych przed operacją zaćmy.

PRZYGOTOWANIE DO OPERACJI

Warunkami wyznaczenia terminu operacji są:

1. Pozytywna kwalifikacja lekarza okulisty i dostarczenie wyników zleconych badań dodatkowych

2. Pozytywna kwalifikacja lekarza anestezjologa i dostarczenie wyników zleconych badań dodatkowych

 

BADANIA KRWI, MOCZU, EKG I ZAŚWIADCZENIA LEKARSKIE WAŻNE SĄ 3 MIESIĄCE OD DATY WYKONANIA.

Na wyznaczoną wizytę u lekarza anestezjologa należy przygotować oryginały poniższych badań:

 Wyniki badań krwi:

- morfologia

- badanie elektrolitów (sód i potas)

- kreatynina

- glukoza

- CRP

- układ krzepnięcia (APTT, PT, INR)

- antygen HBS

- przeciwciała anty-HCV 

 

Wynik badania ogólnego moczu

EKG- obowiązuje zapis

 Zaświadczenie od lekarza stomatologa o braku przeciwwskazań do zabiegu operacyjnego (wykluczenie ognisk infekcji). 

Karty informacyjne z pobytów w szpitalach w okresie ostatnich 6 miesięcy.

Listę przyjmowanych aktualnie leków

Jeśli pacjent z powodu wielu chorób przewlekłych jest pod stałą opieką lekarza rodzinnego lub: kardiologa, diabetologa, laryngologa, onkologa, dermatologa, innego specjalisty, prosimy o dostarczenie zaświadczenia o aktualnym stanie zdrowia, chorobach towarzyszących i przyjmowanych lekach

 

BADANIA LABORATORYJNE WYKONUJEMY OD PONIEDZIAŁKU DO PIĄTKU W GODZINACH 7:45- 12:00. (obowiązuje zapis w rejestracji)

 

PO USTALENIU TERMINU OPERACJI, PRZED PLANOWANYM ZABIEGIEM:

1. Prosimy odstawić na 3 dni przed operacją preparaty kwasu acetylosalicylowego jeśli pacjent stosuje te leki bez wyraźnych zaleceń lekarskich.

UWAGA! Pacjenci pprzyjmujący ze wskazań medycznych, na zlecenie lekarza (np. z powodu przebytego zawału serca, udaru, zakrzepicy żylnej, wszczepienia stentów ? do naczyń krwionośnych lub protez naczyniowych; etc.) preparaty kwasu acetylosalicylowego nie odstawiają ich przed planowanym zabiegiem.

 

2. W przypadku stosowania leków klopidogrel, ticlopidyna, tikagrelor należy uzgodnić z lekarzem prowadzącym możliwość odstawienia ich na 5-7 dni przed planowanym zabiegiem. W razie konieczności nieprzerwanego stosowania w/w leków prosimy o poinformowanie o tym lekarza okulistę i anestezjologa w trakcie wizyty!

 

3. Pacjenci przyjmujący leki z grupy antagonistów wit. K proszeni są o wcześniejsze ustalenie z lekarzem prowadzącym (rodzinnym / POZ / kardiologiem) zmianę leczenia przed planowaną operacją. Konieczne jest krótkotrwałe odstawienie leku lub zmniejszenie dawki przez 2-3 dni przed operacją lub włączenie zastrzyków z heparyny drobnocząsteczkowej w celu normalizacji parametrów krzepnięcia krwi.

UWAGA! Rano w dniu operacji prosimy nie wykonywać zastrzyku z heparyny drobnocząsteczkowej, zastrzyk ten należy zrobić tego dnia wieczorem.

W przeddzień zabiegu  należy skontrolować wskaźniki krzepnięcia – INR i APTT i z wynikami tych badań (oryginał i ksero) zgłosić się na operację.

4. Pozostali pacjenci, wymagający specjalnego przygotowania będą informowani o postępowaniu przedoperacyjnym podczas wizyty u anestezjologa.

 

5. Pacjenci leczący się z powodu cukrzycy będą informowani o postępowaniu przedoperacyjnym podczas wizyty u anestezjologa.

 

6. Prosimy nie odstawiać leków przyjmowanych przewlekle na serce i nadciśnienie tętnicze.

 

7. Jeżeli w ciągu 2 tygodni poprzedzających zabieg wystąpi opryszczka, katar lub inna infekcją operacja nie odbędzie się. Prosimy o kontakt z naszą placówką w celu ustalenia nowego terminu operacji.

 

8. Dwa dni przed terminem operacji należy zacząć przecierać powieki i rzęsy chusteczkami zaleconymi przez lekarza okulistę.

9. Jeden dzień przed terminem operacji należy wpuszczać do obu oczu krople zalecone przez lekarza okulistę. (prosimy zachować odstęp między kroplami 10 minut, należy wpuścić krople  także w dniu operacji)                                                                              

Recepta na krople przedoperacyjne, przepisana na wizycie kwalifikacyjnej ważna jest  7  dni od daty jej wystawienia.

 

10. Prosimy nie odstawiać kropli przeciwjaskrowych w przypadku stosowania na stałe.

 

Na operację należy przybyć wykąpanym, z umytymi włosami, bez makijażu i pomalowanych paznokci.

W DNIU OPERACJI

PODANA GODZINA ZGŁOSZENIA DO SZPITALA W DNIU OPERACJI STANOWI ROZPOCZĘCIE PROCEDURY PRZYGOTOWANIA DO OPERACJI ZAĆMY, NIE JEST ZAŚ GODZINĄ ROZPOCZĘCIA OPERACJI.

1. Prosimy o pozostanie na czczo tzn. niespożywanie posiłków przez minimum 6 godzin przed operacją, płyny klarowne ( woda, herbata) można pić do 2 godz przed operacją

Pacjenci, którzy mają termin zgłoszenia się do kliniki po godz. 12:00, mogą rano zjeść śniadanie (nie później niż 6 godz przed planowaną operacją) i pić płyny klarowne ( woda, herbata) do 2 godz przed operacją

2. Należy przyjąć przewlekle stosowane leki internistyczne według ustalonego z anestezjologiem schematu ( za wyjątkiem leków przeciwzakrzepowych) oraz zabrać stosowane leki ze sobą do kliniki.

3. Prosimy o zgłoszenie się na operację bez wartościowych przedmiotów. Klinika nie ponosi odpowiedzialności za pozostawione rzeczy.

4. Prosimy o przyniesienie kapci

5. Prosimy o przyniesienie ze sobą lekkiego posiłku (np. owoc, kanapka)

6. Jeśli w ciągu 2 tygodni poprzedzających operację pacjent przebył infekcję górnych dróg oddechowych, opryszczkę wargową, doznał urazu lub miał kontakt z osobami chorującymi na choroby zakaźne, prosimy poinformować o tym personel Kliniki. Termin operacji zostanie przesunięty

Po dokonaniu niezbędnych formalności i zakończeniu procedury przyjęcia na Oddział Okulistyczny, rozpocznie się przygotowanie do zabiegu operacyjnego. Procedura przygotowania będzie polegała na założeniu stroju operacyjnego, założeniu wkłucia dożylnego (wenflonu) oraz wielokrotnym wpuszczaniu kropli do oka operowanego. O kolejności wykonania operacji decyduje lekarz okulista w porozumieniu z lekarzem anestezjologiem. Czas przygotowania do operacji waha się od 1 godziny do 3 godzin i zależy od wielu czynników (stan ogólny pacjenta, wysokość ciśnienia tętniczego, stopień rozszerzenia źrenicy i innych).

Operacja zaćmy trwa zazwyczaj 15-20 minut i wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym (kroplowym). Podczas operacji twarz jest przykryta serwetą, oko utrzymywane jest w otwarciu przy pomocy rozwórki. Pacjent jest pod opieką anestezjologa, ma podawane dożylnie leki o działaniu uspokajającym i przeciwbólowym (tzw. analgosedacja), ale nie jest usypiany. Podstawowe funkcje życiowe ( EKG, ciśnienie tętnicze, tętno, parametry oddechowe) są stale monitorowane.

Po wykonaniu operacji oko zasłonięte jest typowo opatrunkiem, z którym pacjent wychodzi do domu, zwykle po 30 min do 1 godziny po zabiegu. O godzinie opuszczenia Kliniki decyduje lekarz anestezjolog.

Pacjent wychodzi do domu pod opieką wskazanej przez siebie osoby dorosłej, po otrzymaniu karty wypisowej ze szpitala. Na karcie są zawsze umieszczone zalecenia dotyczące stosowania kropli pooperacyjnych oraz dokładna godzina zgłoszenia na kontrolę pooperacyjną w dniu następnym. Dodatkowo prosimy przestrzegać wymienionych zaleceń dotyczących zachowania w okresie pooperacyjnym.

 CAŁKOWITY CZAS POBYTU PACJENTA NA TERENIE KLINIKI TRWA OD 2 DO 3 GODZIN

PRZEBIEG OPERACJI

W czasie operacji zaćmy lekarz usuwa zmętniałą soczewkę przy pomocy ultradźwięków, a na jej miejsce wprowadza zwijalny implant. W sporadycznych przypadkach po usunięciu soczewki własnej odstępuje się od implantacji soczewki sztucznej, wczepiając ją w późniejszym terminie.

Moc każdej soczewki jest obliczana indywidualnie, na podstawie pomiarów gałki ocznej. Istnieje wiele typów soczewek wewnątrzgałkowych, różniących się materiałem, z którego zostały zbudowane; obecnością filtrów; możliwością korekcji wad wzroku. Po badaniu okulistycznym oraz wykonaniu badań dodatkowych, lekarz okulista wyjaśni możliwości wyboru soczewki.

Operacja zaćmy zwykle pozwala uniezależnić się od okularów do dali, ostre widzenie z bliska będzie natomiast wymagało szkieł korekcyjnych.

  Jeśli podczas operacji dojdzie do nieprzewidzianych trudności, lekarz okulista może zmienić zakres operacji i poszerzyć go o wykonanie dodatkowych procedur. Wystąpienie powikłań i komplikacji może też skutkować koniecznością wykonania kolejnych zabiegów operacyjnych.

 W sporadycznych przypadkach może zaistnieć potrzeba skierowania pacjenta do leczenia w innym ośrodku lub w szpitalu stacjonarnym.

Potencjalne ryzyko i możliwe powikłania

W większości przypadków, operacja zaćmy jest szybką, minimalnie inwazyjną i obarczoną niskim ryzykiem powikłań procedurą. Jednak, tak jak wszystkie inne operacje niesie ze sobą możliwe powikłania. Ryzyko ich wystąpienia szacuje się na około 1 %. Wynika z tego, że operacja zaćmy jest jedną z najbezpieczniejszych operacji przeprowadzanych na świecie.

 Mimo ogromnej staranności i dbałości, jakich dokładamy w przygotowanie każdego zabiegu operacyjnego, nigdy nie można wyeliminować niespodziewanych komplikacji i powikłań.

Powikłania występujące w czasie operacji zaćmy mogą wynikać z usuwania zmętniałej soczewki, wszczepiania sztucznego implantu oraz ze znieczulenia. Mogą pojawić się już w czasie trwania operacji lub dni, miesiące, lata po przeprowadzonym zabiegu. Niektóre z nich mają charakter przejściowy, inne trwały.

 Poniższe powikłania nie stanowią pełnej listy opisywanych zdarzeń niepożądanych, wymienione zostały jedynie najczęściej spotykane.

1) Powikłania związane z usuwaniem soczewki wewnątrzgałkowej: Krwawienie-do komory przedniej, do ciała szklistego, nadnaczyniówkowe, Perforacja gałki ocznej, przerwanie torebki przedniej, przerwanie torebki tylnej- z upływem ciała szklistego, z utopieniem fragmentów soczewki Zerwanie więzadeł torebki soczewki

 Uszkodzenie tęczówki

Przejściowy obrzęk rogówki, keratopatia

Pozostawienie fragmentów soczewki w gałce ocznej

Przejściowy wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, jaskra

Pooperacyjne zapalenie wnętrza gałki ocznej

Odwarstwienie siatkówki, torbielowaty obrzęk plamki żółtej

Toksyczne uszkodzenie przedniego odcinka gałki ocznej

Są to powikłania powodujące znaczne pogorszenie, a w sporadycznych, najcięższych przypadkach utratę widzenia lub gałki ocznej.

2) Powikłania związane z implantacją soczewki wewnątrzgałkowej: Nieprawidłowe pierwotne ustawienie soczewki w gałce ocznej, Przemieszczenie implantu,

Błędy refrakcji, różnice w refrakcji między oczami, podwójne widzenie, rozszczepianie światła, pogorszenie widzenia zwłaszcza w warunkach widzenia zmierzchowego, zmiana widzenia barw, ?rozmycie? obrazu, halo, ograniczenie widzenia obwodowego, widzenie mętów, zwiększona wrażliwość na światło, przymglenie torebki soczewki (zaćma wtórna)

Powikłania związane z wyglądem oka:

Wylew podspojówkowy, przekrwienie spojówek, krwiak okularowy, (objawy przejściowe), nierówność źrenicy, odblask ze źrenicy, opadnięcie powieki, zwiotczenie skóry powiek, asymetria szpar powiekowych.

 

ZALECENIA POOPERACYJNE

 Okres rekonwalescencji trwa różnie, ale zwykle po upływie 24 godzin nie odczuwa się już działania leków podawanych dożylnie. Jeśli pacjent odczuwa ból głowy lub silny ból oka operowanego, można przyjąć w domu tabletkę przeciwbólową. Dopuszczalne jest odczuwanie obecności ciała obcego w oku operowanym. Powinno ono stopniowo ustępować pod wpływem stosowanych kropli.

Całkowite gojenie gałki ocznej po operacji zaćmy trwa 6-8 tygodni, a dla prawidłowego przebiegu tego procesu niezbędne jest stosowanie się do wszystkich zaleceń lekarskich oraz regularne stosowanie kropli zgodnie z podanym dawkowaniem.

W ciągu kilku dni po operacji zaćmy oko może być zaczerwienione, może wystąpić też krwiak powieki.

 Widzenie będzie ulegało stopniowej poprawie w ciągu kilku kolejnych dni.

  Przez 2 tygodnie po operacji należy zakładać na noc plastikową osłonkę na oko. Przed każdym użyciem wymaga ona umycia wodą z mydłem.

 Należy unikać leżenia na boku po stronie operowanego oka oraz na brzuchu. 

W przypadku niekorzystnych warunków pogodowych (silne słońce, wiatr, mróz), zaleca się zakładanie okularów ochronnych (na przykład przeciwsłonecznych). 

Przed każdym wpuszczeniem kropli należy dokładnie umyć ręce. 

Proszę unikać kontaktu końcówki buteleczki z rzęsami i z powiekami

Proszę przecierać powieki chusteczkami Blephaclean 2xdz oraz przemywać oko operowane 0,9% NaCl (solą fizjologiczną)

 Proszę nie przecierać powiek wacikami ani chusteczkami higienicznymi

 Proszę nie pochylać głowy do dołu, nie dźwigać (ciężarów powyżej 2 kg) i nie wykonywać żadnych wysiłków fizycznych

 Proszę nie korzystać z basenu, sauny przez 8 tygodni 

Proszę powstrzymać się od aktywności seksualnej przez 8 tygodni

 Proszę unikać napinania się i zaparć, wypróżnianie ułatwia przyjmowanie większej ilości płynów oraz delikatne środki przeczyszczające

Proszę kąpać się w taki sposób, aby woda nie dostała się do oka operowanego 

Proszę nie malować oczu przez 6 tygodni 

Na każdą wizytę kontrolną należy zgłaszać się z kartą zaleceń pooperacyjnych 

Przez 8 tygodni po operacji prosimy nie planować podróży, pobytów w sanatoriach, ważnych zadań w pracy, innych zabiegów i jakichkolwiek ćwiczeń fizycznych (w tym rehabilitacyjnych), oraz ważnych uroczystości ? w tym okresie obowiązuje całkowity zakaz picia alkoholu. 

Od pierwszej doby po operacji można oglądać TV i czytać oraz spacerować

 Proszę regularnie zgłaszać się na wyznaczone wizyty kontrolne

 

PROSIMY O NIEZWŁOCZNY KONTAKT Z PERSONELEM NASZEGO SZPITALA, W PRZYPADKU: 

Znacznego pogorszenia ostrości wzroku

Silnego przekrwienia oka operowanego 

Silnego obrzęku powiek, świądu, bólu oka operowanego 

Pojawienia się mętów, błysków, ograniczenia pola widzenia w oku operowanym